- ସୂର୍ଯ୍ୟସ୍ନାତା ଦାସ
ହିନ୍ଦୁ ଇଚ୍ଛାପତ୍ର
ଭାରତୀୟ ଉତ୍ତରାଧିକାର ଅଧିନିୟମ, ୧୯୨୫ ଅନୁଯାୟୀ ୱିଲ୍ ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଯେ ତାଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟର ଆଇନଗତ ଘୋଷଣା, ଯାହା ସେ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବାକୁ ଚାହାଁନ୍ତି।ଜଣେ ସମର୍ଥ ବ୍ୟକ୍ତି ଜୀବନରେ ଯେକୌଣସି ସମୟରେ ଏକ ଇଚ୍ଛା କରାଯାଇପାରନ୍ତି ଏବଂ ସେ ଇଚ୍ଛାକୁ ନିଜ ସୁବିଧା ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରତ୍ୟାହାର ତଥା ପରିବର୍ତ୍ତନ ମଧ୍ୟ କରିପାରନ୍ତି।
ପୂର୍ବ ଆଲୋଚନାମାନଙ୍କରୁ ଆପଣମାନେ ତ ଇଚ୍ଛାପତ୍ରର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ,ପ୍ରକୃତି ଇତ୍ୟାଦି ବିଷୟରେ ଜାଣିଥିବେ,ତେବେ ଭାରତ ଉତ୍ତରାଧିକାର ଅଧିନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ଏକ ଇଚ୍ଛାର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟସମୂହ ହେଉଛି ଏହା ଆଇନଗତ ତଥା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁପରେ ହିଁ ପ୍ରଭାବୀ ହୋଇଥାଏ।।
ଏକ ଇଚ୍ଛା କିମ୍ବା ନିୟମ ବୋଲି ଦର୍ଶାଉଥିବା ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟଗୁଡିକ ଆଇନଗତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ, ଯଥା ଆଇନର ସର୍ତ୍ତ ସମୂହ ପୂରଣ କରୁଥିବା ଦରକାର ଏବଂ ଏହାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାକୁ ଆଇନଗତ ଦକ୍ଷ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଦ୍ଵାରା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ । ରେଜିଷ୍ଟ୍ରେସନ୍ ଆକ୍ଟର ଧାରା ୧୮ ଅନୁଯାୟୀ ଏକ ଇଚ୍ଛାର ପଞ୍ଜୀକରଣ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ନୁହେଁ କିନ୍ତୁ ଆଇନଗତ ସୁବିଧା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଇଚ୍ଛାକୁ ପଞ୍ଜିକରଣ କରାଇବା ଆବଶ୍ୟକ କାରଣ ଥରେ ପଞ୍ଜୀକୃତ ହୋଇଗଲେ, ଏହା ରେଜିଷ୍ଟ୍ରାରଙ୍କ ସୁରକ୍ଷିତ ହେପାଜତରେ ରହିଥାଏ ।
କିଏ ଏକ ଇଚ୍ଛା କରିପାରିବ –
ଭାରତୀୟ ଉତ୍ତରାଧିକାର ଅଧିନିୟମର ଧାରା ୫୯ ପ୍ରଦାନ କରେ ଯେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଯିଏ ସୁସ୍ଥ ମନର ଅଧିକାରୀ ଏବଂ ନାବାଳକ ନୁହଁନ୍ତି ସେ ଏକ ଇଚ୍ଛା କରିପାରିବେ ।ଆଇନ୍ ଆଶା କରେ ଯେ,ଇଚ୍ଛାକୁ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟର ପ୍ରକୃତି,ପରିମାଣ ତଥା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଅବଗତ ରହି କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତୁ।ତେଣୁ ନାବାଳକ ତଥା ମାନସିକ ଅକ୍ଷମ ବ୍ୟକ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ନିଜ ଅକ୍ଷମତା ସମୟରେ କାର୍ଯ୍ୟ-କାରଣ-ପରିଣାମ ବୁଝିବାକୁ ଅସମର୍ଥ ସେମାନଙ୍କୁ ଏଥିରୁ ବାଦ ଦିଆଯାଇଥାଏ।ତେବେ ସାମୟିକ ମାନସିକ ଅକ୍ଷମତା ହଟିଯିବା ପରେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଦ୍ଵାରା କରାଯାଇଥିବା ଇଚ୍ଛା ବୈଧ ମାନ୍ୟତା ପାଇଥାଏ।ମାତ୍ର ନାବାଳକ ଦ୍ଵାରା ଇଚ୍ଛା ଅବୈଧ ହୋଇ ରହିଥାଏ।ଭାରତୀୟ ଚୁକ୍ତିନାମା ଅଧିନିୟମର ଧାରା ୧୨ ଅନୁଯାୟୀ ମଧ୍ୟ ଜଣେ ନାବାଳକ ଚୁକ୍ତି କରିବାରେ ଅକ୍ଷମ ଅଟେ ।
ଜଣେ ହିନ୍ଦୁ ବିବାହିତା ମହିଳା କେବଳ ସେହି ସମ୍ପତ୍ତି ଦ୍ୱାରା ବିସର୍ଜନ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ଅଟନ୍ତି ଯାହା ସେ ନିଜ ଜୀବନ କାଳରେ ନିଜଠୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ କରିପାରିବେ ଅର୍ଥାତ୍ ସରଳ ଭାଷାରେ ଯେତିକି ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ତାଙ୍କର ଅଖଣ୍ଡ ପ୍ରଭୃତ୍ଵ ଥିବ,କେବଳ ସେତିକି ଭାଗର ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ସେ ୱିଲ ବା ଇଚ୍ଛା ଦ୍ଵାରା ପ୍ରଦାନ କରିପାରିବେ । ସେହିଭଳି ଏକ ଅବିଭକ୍ତ ହିନ୍ଦୁ ଯୌଥ ପରିବାରର ସଦସ୍ୟ ପରିବାରର ସମ୍ପତ୍ତି ପ୍ରତି ତାଙ୍କର କପର୍ସେନେରୀ ବା ଉତ୍ତରାଧିକାର ଆଗ୍ରହକୁ ଇଚ୍ଛାପତ୍ରରେ ଉତ୍ତରାଧିକାର ଭାବରେ ପ୍ରଦାନ କରିପାରିବେ ନାହିଁ ।
ପ୍ରତ୍ୟାହାର :
ଭାରତୀୟ ଉତ୍ତରାଧିକାର ଅଧିନିୟମର ଧାରା ଅନୁସାରେ ରେ ଇଚ୍ଛା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଜୀବନକାଳ ମଧ୍ୟରେ ଯେକୌଣସି ସମୟରେ ସେ ଇଚ୍ଛାର ପ୍ରତ୍ୟାହାର କିମ୍ବା ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇପାରେ । ଧାରା ୭୦ ଏବଂ ଧାରା ୭୧ରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଏହାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାହାର ତଥା ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିହେବ ।
ଇଚ୍ଛା ପତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ବା ଟେଷ୍ଟାଟର ଜଣକ ସେ ସମୟରେ ତାଙ୍କ ଚିହ୍ନକୁ ଦସ୍ତଖତ କରିବେ କିମ୍ବା ସଂଲଗ୍ନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଯଦି ପରୀକ୍ଷକ ତାଙ୍କ ଦସ୍ତଖତ ଦେବାରେ ଅସମର୍ଥ ତେବେ ସେ ଟିପ ମଧ୍ୟ ଦେଇପାରିବେ।ଧାରା ୭୧ର ସର୍ତ୍ତ ଅନୁଯାୟୀ ଯେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆଉଥରେ ସେ ବ୍ୟକ୍ତିଜଣଙ୍କ ତଥା ସାକ୍ଷୀମାନେ ଦସ୍ତଖତ ଦେଇଛନ୍ତି,ଇଚ୍ଛାପତ୍ରରେ କୈାଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିବ ନାହିଁ।
ଇଚ୍ଛାର ବୈଧତା :
ତେବେ ଏକ ଇଚ୍ଛାର ବୈଧତା ତାହାର ସୃଷ୍ଟ ସମୟର ସ୍ଥିତି ଏବଂ ଉକ୍ତ ସମୟରେ ବ୍ୟକ୍ତିର ମାନସିକ କ୍ଷମତା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ।
- ଧାରା ୬୧ ପ୍ରଦାନ କରେ ଯେ ଏକ ଇଚ୍ଛା, କିମ୍ବା ୱିଲ୍ ର ଯେକୌଣସି ଅଂଶ, ଯାହା ଠକେଇ କିମ୍ବା ବାଧ୍ୟବାଧକତା କାରଣରୁ ଘଟିଛି,ମୁକ୍ତ ସମ୍ମତି ଅଭାବରୁ ତାହା ଶୂନ୍ୟ ହେବ।ଭୁଲ ଉପସ୍ଥାପନା କିମ୍ବା ତଥ୍ୟ ଲୁଚାଇବା ଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟ ଇଚ୍ଛା ଶୂନ୍ୟ ହୁଏ।ଭାରତୀୟ ଚୁକ୍ତିନାମା ଅଧିନିୟମର ଧାରା ୧୫ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକତାକୁ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରେ ।ଯେକୌଣସି ବଳ କିମ୍ବା ମୃତ୍ୟୁ ଭୟ, କିମ୍ବା ଶାରୀରିକ ଆଘାତ ଦ୍ଵାରା ଇଚ୍ଛା ସୃଷ୍ଟି କରାଇଲେ ଏହା ଅବୈଧ ହୁଏ।ଭାରତୀୟ ଚୁକ୍ତିନାମା ଅଧିନିୟମର ଧାରା ୧୬ରେ ଅଯଥା ପ୍ରଭାବ ବିଷୟରେ କୁହାଯାଏ ଯେ, ଯେତେବେଳେ ଦୁଇ ଦଳ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସମ୍ପର୍କ ଏପରି ହୁଏ ଯେ ଗୋଟିଏ ପକ୍ଷ ଅନ୍ୟର ଇଚ୍ଛା ଉପରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେବା ସ୍ଥିତିରେ ଥାଏ ଏବଂ ସେହି ପଦବୀକୁ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ ,ଏହା ଦ୍ଵାରା ସୃଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟର ଆଇନଗତ ପରିଣାମ ଅବୈଧ ହୁଏ।
-ପୁନଶ୍ଚ ଧାରା ୮୯ ଅନୁସାରେ ଯଦି ଇଚ୍ଛାର ବସ୍ତୁ କିମ୍ବା ବିଷୟ ଉପରେ ଇଚ୍ଛା ଅନିଶ୍ଚିତ ,ତେବେ ଏହା ଅବୈଧ ହେବ।
-ଧାରା ୧୨୬ ଅନୁଯାୟୀ ଅବସ୍ଥାର ଅସମ୍ଭବତା କାରଣରୁ ମଧ୍ୟ ଇଚ୍ଛା ଶୂନ୍ୟ ହୁଏ ।
-ଧାରା ୧୨୭ ଅନୁସାରେ ବେଆଇନ କିମ୍ବା ନୀତିବିରୋଧୀ ଅବସ୍ଥା ଉପରେ ଆଧାରିତ ଏକ ଇଚ୍ଛାର ମୂଲ୍ୟ ଶୂନ୍ୟ ଅଟେ ।